Odprawa celna oznacza potocznie import i eksport towarów pochodzących spoza UE i sprzedawanych poza jej terytorium wiąże się z konkretnymi procedurami. Są to wszystkie czynności przewidziane zasadami postępowania celnego. Dotyczy ona wprowadzania towarów na obszar Unii Europejskiej, w tym Polski oraz ich wyprowadzania. Termin obejmuje więc zarówno towary importowane, jak i eksportowane, które podlegają kontroli na granicach.
Typy procedur celnych
Według Unijnego Kodeksu Celnego (UKC), który jest źródłem prawa celnego stosowanego w sposób jednolity na całym obszarze celnym UE, rozróżniamy trzy rodzaje procedur celnych:
- Dopuszczenie do obrotu
- Wywóz
- Procedury specjalne, takie jak dług celny czy odprawa fiskalna
Dopuszczenie do obrotu:
Dopuszczenie do obrotu, czyli odprawa celna importowa, nadaje towarom nieunijnym odpowiedni unijny status. Dopuszczenie do obrotu wymaga:
- zastosowania środków polityki handlowej;
- zastosowania opłat prawnie należnych (należności przywozowe takie jak dług celny);
- spełnienia pozostałych formalności wymaganych przy przywozie towarów i odprawie fiskalnej (np. przedłożenie świadectwa weterynaryjnego, fitosanitarnego itp).
Wywóz:
Procedura wywozu polega na wyprowadzeniu towaru unijnego poza obszar celny UE. Warunkiem udzielenia zwolnienia do wywozu jest stwierdzenie, że towary, które opuszczają obszar UE są w takim samym stanie, jak w momencie przyjęcia zgłoszenia. W Polsce organem nadzorującym fizyczne odprawy celne i odpowiedzialnym za kontrolę wyprowadzenia towaru są urzędy celno-skarbowe wyprowadzenia. O czym trzeba pamiętać?
- Zgłoszenie towaru do procedury wywozu wymaga spełnienia formalności dla wywozu z uwzględnieniem: środków polityki handlowej i należności wywozowych takich jak odprawa fiskalna czy dług celny;
- Towar w momencie opuszczenia obszaru UE traci swój status unijny – staje się towarem nieunijnym i przestaje podlegać kontroli europejskich organów;
- Towar zgłoszony do procedury wywozu podlega dozorowi od momentu przyjęcia zgłoszenia aż do chwili opuszczenia obszaru UE. Dozór to ogólne działania prowadzone przez organy graniczne w celu zapewnienia przestrzegania przepisów prawa;
- Zanim towar opuści UE, przeprowadzana jest odprawa fiskalna i kontrola celna wynikającą z analizy ryzyka, aby stwierdzić czy przedstawiony towar jest zgodny z informacjami podanymi w zgłoszeniu.
Procedury specjalne:
- Tranzyt (wewnętrzny i zewnętrzny) – to procedura celna dla przewozu towarów między Unią Europejską i państwami wspólnego tranzytu, jak również między samymi państwami wspólnego tranzytu;
- Składowanie (składowanie celne, wolny obszar celny);
- Szczególne przeznaczenie (odprawa czasowa, końcowe przeznaczenie);
- Przetwarzanie (uszlachetnianie czynne lub bierne).
Stopień dokładności odpraw celnych
Odprawę celną dzielimy też ze względu na stopień dokładności:
- odprawa celna zwykła – jest to standardowy tryb, stosowany w każdej procedurze. Do przeprowadzenia tego rodzaju kontroli wymagany jest komplet niezbędnych dokumentów celnych.
- odprawa celna uproszczona – to procedura przyspieszona. Korzystają z niej firmy uznane przez służby za godne zaufania. Np. w przypadku eksportu taka odprawa może być przeprowadzona w magazynie albo siedzibie firmy jeszcze przed wyjazdem towaru i opłaceniem długu celnego.